Документот Програмата за економски реформи 2024 – 2026 може да го преземете на следната врска.
Како поддршка за подобрување на економското управување Европската Унија (ЕУ) во Стратегијата за проширување од октомври 2013 година воведе нов пристап наречен Поедноставен европски семестар, при што земјите од Западен Балкан и Турција од октомври 2014 година се поканети од Европската Комисија (ЕК) да ги подобрат економските политики и да го зајакнат економското управување, преку подготовка на програми на економски реформи – ПЕР.
Република Северна Македонија учествува во тој процес со кој се врши претпристапното усогласување на економските политики со Европската Унија и секоја година подготвува ПЕР која содржи макроекономски и фискални политики и индикатори, како и структурни реформи и мерки за подобрување на конкурентноста на земјата и намалување на невработеноста. Програмата во делот на структурни реформи ќе биде основа за подготовка на реформската агенда за земјата, а согласно Планот за раст за земјите од Западен Балкан најавен од ЕУ, со цел забрзано интегрирање на земјите во единствениот пазар на ЕУ. Подготовката на ПЕР на ниво на Влада е координирана од страна на Министерството за финансии, а се доставува до ЕК по нејзино усвојување од страна на Владата на Република Северна Македонија, најдоцна до 15 јануари.
По доставување на ПЕР до ЕК, истата се оценува преку оценски мисии во земјата од страна на ЕК, Европската Централна Банка и Еуростат. Потоа започнува дијалог во рамките на Советот на ЕУ. Прво се одвива дискусија на техничко ниво во рамки на помошните тела на Советот како подготовка за дијалог во рамки на Советот на ЕУ претставен од таканареченото „трио“, односно тековното и двете последователни претседателства, со министрите за финансии и гувернерите на централните банки од земјите – кандидати за членство од Западен Балкан и Турција. Процесот завршува со донесување заеднички заклучоци врз основа на оценката на ПЕР и се даваат препораки за подобрување на макроекономската политика на земјата, управувањето со јавните финансии и квалитетот на структурните реформи (т.н. “Policy guidance” – „Насоки за политиките“). Земјите кандидати при подготовка на наредната ПЕР се должни да известат за степенот на спроведување на препораките во минатата година, а во насока на исполнување на економските критериуми за пристап во ЕУ – постоење на функционална пазарна економија и способност за справување со конкурентскиот притисок и пазарните сили во Унијата.
Текстот на Програмата на економски реформи 2024-2026 година беше прифатен од страна на Владата на 16 јануари 2024 година и е официјално поднесена до Европската Комисија на 17 јануари 2024 година.
Самата подготовка на ПЕР како кохерентен стратешки документ и нејзиното навремено доставување до ЕК, претставува потврда за капацитетот на администрацијата на земјата, од аспект на координација на економските политики и ефикасност во работата. ПЕР е заеднички резултат на повеќе институции, а целокупната подготовка се координира од страна на Министерството за финансии.
ПЕР е комплексен документ кој се изработува согласно Водичот на Европската комисија за подготовка на ПЕР од јули 2023 година. При избор на клучните секторски структурни реформи, институциите ги имаат предвид предизвиците и проблемите во соодветните области, кои влијаат врз зголемување на конкурентноста и економскиот раст на земјата, како и на создавањето на работни места. При подготовка на ПЕР 2024-2026 земени се предвид повеќе стратешки и други документи:
- Програмата за работа на Владата на РСМ 2022-2024 година, објавена од Владата;
- Ревидирана фискална стратегија на РСМ за 2024–2028;
- Буџет на Република Северна Македонија за 2024 година;
- Ревидирана стратегија за управување со јавниот долг за 2024-2026 (со изгледи до 2028)
- Стратегијата за реформа на даночниот систем 2021 – 2025;
- Планот за фискална одржливост и поддршка на економскиот раст 2022;
- Планот за забрзан економски раст 2022 – 2026;
- Национална програма за усвојување на правото на Европската Унија, објавена од СЕП;
- Спогодбата за стабилизација и асоцијација со Европските заедници и нивните земји-членки, објавена од СЕП;
- Програма за реформа на управувањето со јавните финансии 2022-2025
- Стратегија за формализирање на неформалната економија во Република Северна Македонија 2023 – 2027 година;
- Стратегија за здравство 2021 – 2030 година;
- Стратегија за паметна специјализација на Република Северна Македонија 2024-2027 година;
- Стратегија за рамномерен регионален развој;
- Национална стратегија за земјоделството и руралниот развој за периодот 2021-2027 година;
- Стратегија за развој на енергетиката;
- Национална стратегија за води 2012 – 2042 година;
- Национална стратегија за одржлив развој 2009-2030;
- Национална стратегија за транспорт,
- Националната стратегија за мали и средни претпријатија 2018 – 2023;
- Стратегија за образованието со акциски план за периодот 2018 – 2025 година, во делот Стратешки документи;
- Индустриска стратегија 2018 – 2027 година;
- Национална стратегија за вработување 2021 – 2027 година;
- Ревидирана Програма за реформи во вработувањето и социјалната политика 2022 – ЕСРП, објавена од Министерството за труд и социјална политика;
- Повеќегодишниот акциски план за регионално економско поврзување на земјите од Западен Балкан
- Извештај на ОЕЦД – Конкурентноста во Југоисточна Европа: Преглед на политиките 2021
- Одржливите развојни цели на Обединетите нации;
- Стратегијата Југоисточна Европа 2030, објавена од Советот за регионална соработка;
- Европскиот Зелен План;
- Зелената Агенда за Западен Балкан
- Дигиталната Агенда;
- Економско – инвестицискиот план за Западен Балкан;
- Препораките од заедничките заклучоци од Економско – финансискиот дијалог од 16 мај 2023 година;
- Извештајот за напредокот на Република Северна Македонија за 2023 година;
- Извештајот на ЕК со оценка на Програмата на економски реформи 2023-2025 година;
Структурни реформи по области во ПЕР 2024-2026
| 5.1 Област Конкурентност |
| 5.1.1 Структурна реформа 1 – Поволно деловно окружување и понатамошна интеграција во единствениот пазар на ЕУ |
| 5.1.1(1) Воведување механизми за формализирање на неформалната работа во сектори со висока застапеност на непријавена работа |
| 5.1.1(2) Поддршка за развој на иновацискиот еко систем |
| 5.1.1(3) Поголемо усогласување со правото на ЕУ во областа на единствениот пазар |
| 5.1.2 Структурна реформа 2 – Обезбедување стабилно и одржливо снабдување со храна |
| 5.1.2(4) Модернизација на постбербени технологии и процеси со македонските земјоделски производи |
| 5.2 Област Одржливост и отпорност |
| 5.2.1 Структурна реформа 3 – Зајакнување на отпорноста кон климатските промени и намалување на загадувањето на животната средина |
| 5.2.1(5) Промовирање на обновливи извори на енергија |
| 5.2.1(6) Подобрување на енергетската ефикасност |
| 5.2.1(7) Воспоставување инфраструктура за собирање и третман на отпадни води во согласност со барањата на ЕУ |
| 5.2.1(8) Воспоставување интегриран и финансиски самоодржлив систем за управување со отпад |
| 5.2.2 Структурна реформа 4 – Градење ефикасни дигитални јавни услуги |
| 5.2.2(9) Проширување на опсегот на дигитални услуги достапни на Националниот портал за е-услуги |
| 5.2.2(10) Имплементација на Интелигентен транспортен систем (ИТС) долж Коридорот 10 |
| 5.2.2(11) Воспоставување на информациски систем за управување со државната помош |
| 5.2.2(12) Воспоставување на Интегриран Даночен Информациски Систем (ИДИС) во УЈП |
| 5.3 Област Човечки капитал и социјални политики |
| 5.3.1 Структурна реформа 5 – Подобрување на ефикасноста на работната сила |
| 5.3.1(13) Понатамошен развој на системот на квалификации |
| 5.3.1(14) Зголемување на флексибилноста и сигурноста на пазарот на труд |
| 5.3.1(15) Подобрување на квалитетот на примарната здравствена заштита (ПЗЗ) |
| 5.3.1(16) Градење, следење и евалуација на човечките ресурси во здравството |
| 5.3.2 Структурна реформа 6 – Понатамошно спроведување на пакетот социјални реформи |
| 5.3.2(17) Зајакнување на системот за социјална вклученост на ранливи категории на лица |
Повеќе информации за Европскиот семестар и Економско управување од аспект на исполнување на Копенхагенските критериуми има на следниве веб страници:
и
На страната на Министерството за финансии може да ги преземете сите досегашни програми на економски реформи и претпристапни економски програми
Оваа вест е достапна и на:
