Economic Reform Programme 2025-2027
Për të mbështetur një qeverisje më të mirë ekonomike, Bashkimi Evropian (BE) në Strategjinë e Zgjerimit të tetorit 2013 prezantoi një qasje të re të quajtur Drita e Semestrit Evropian, ku vendet e Ballkanit Perëndimor dhe Turqia u ftuan nga Komisioni Evropian (KE) nga tetori 2014 për të përmirësuar politikat ekonomike dhe për të forcuar qeverisjen ekonomike përmes përgatitjes së programeve të reformës ekonomike – ERP.
Republika e Maqedonisë së Veriut merr pjesë në procesin e harmonizimit para anëtarësimit të politikave ekonomike me Bashkimin Evropian dhe përgatit një ERP vjetore që përmban politika dhe tregues makroekonomikë dhe fiskalë. Këtë vit, Udhëzimi i BE-së për përgatitjen e Programit të Reformave Ekonomike për periudhën 2025-2027 është në drejtim që vendet e Ballkanit Perëndimor të mos përgatisin kapitullin në ERP dhe anekset përkatëse që i referohen reformave strukturore, duke pasur parasysh se vendet e Ballkanit Perëndimor kanë përgatitur një dokument të veçantë – Axhendën e Reformës (RA) në kuadër të reformës (RA) me hapa specifikë për periudhën 20-20. kornizën e Mekanizmit të duhur të BE-së për reforma dhe rritje. Sipas Udhëzuesit për ERP 2025-2027, vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të ofrojnë një përmbledhje të shkurtër të reformave të përzgjedhura nga RA për sa i përket ndikimit të tyre në ekonomi në Kapitullin 5A të Programit.
Duke marrë parasysh udhëzimin e ri të BE-së, Programi i Reformës Ekonomike për periudhën 2025-2027 ofron një përmbledhje të kuadrit afatmesëm makroekonomik dhe fiskal dhe politikës monetare, një pasqyrë të nivelit të zbatimit të Konkluzioneve të Përbashkëta me rekomandime mbi politikën fiskale dhe monetare nga masat e Dialogut Ekonomik dhe Financiar të BE-së, si dhe të zgjedhura me ndikimin e mundshëm të reformës 2 në maj20. nga Axhenda e Reformës për ekonominë.
Përgatitja e ERP-së në nivel të Qeverisë koordinohet nga Ministria e Financave dhe dorëzohet në KE pas miratimit të tij nga Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut jo më vonë se 15 janar.
Pas dorëzimit të ERP në KE, ai vlerësohet përmes misioneve vlerësuese në vend nga KE, Banka Qendrore Evropiane dhe Eurostat. Pastaj fillon një dialog brenda Këshillit të BE-së. Së pari, zhvillohet një diskutim në nivel teknik brenda organeve ndihmëse të Këshillit në përgatitje të një dialogu brenda Këshillit të BE-së, i përfaqësuar nga e ashtuquajtura “treshe”, pra presidenca aktuale dhe dy radhazi, ministrat e financave dhe guvernatorët e bankave qendrore të vendeve – kandidate për anëtarësim në BE të Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë. Procesi përfundon me miratimin e konkluzioneve të përbashkëta bazuar në vlerësimet dhe rekomandimet e ERP-së që jepen për përmirësimin e politikës makroekonomike të vendit, menaxhimin e financave publike dhe cilësinë e reformave strukturore (të ashtuquajturat Udhëzime Politike). Vendet kandidate, gjatë përgatitjes së ERP-së së ardhshme, janë të detyruara të raportojnë për nivelin e zbatimit të rekomandimeve në vitin e fundit, në mënyrë që të përmbushen kriteret ekonomike për anëtarësim në BE – ekzistenca e një ekonomie tregu funksionale, kapaciteti për të përballuar presionin konkurrues dhe forcat e tregut brenda Unionit.
Teksti i Programit të Reformës Ekonomike 2025-2027 është pranuar nga Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut më 14 janar 2025 dhe zyrtarisht është dorëzuar në Komisionin Evropian më 15 janar 2025.
Përgatitja e ERP-së si një dokument strategjik koherent dhe dorëzimi i tij në kohë në Komisionin Evropian është një konfirmim i kapacitetit të administratës së vendit në drejtim të koordinimit të politikave ekonomike dhe efikasitetit të punës. ERP është rezultat i përbashkët i disa institucioneve dhe përgatitja e përgjithshme koordinohet nga Ministria e Financave.
ERP është një dokument kompleks që përgatitet sipas notës udhëzuese të BE-së për përgatitjen e ERP-së nga korriku 2024. Përzgjedhja e masave nga Axhenda e Reformës së vendit është bërë në përputhje me një mjet për vlerësimin e ndikimit ekonomik të mundshëm në ERP, të zhvilluar nga ekspertë në CEF Ljubljana, në kuadrin e Projektit të BE-së Reforma e Integruar e BE-së “Projekti Reformues i Integruar i BE-së” Korniza”, dhe cilat reforma kanë potencialin më të madh për zhvillim kombëtar, rritje ekonomike dhe fizibilitet të fortë për zbatim. Gjatë përgatitjes së ERP 2025-2027 janë marrë parasysh disa dokumente strategjike dhe të tjera:
- Agjenda e Reformës së Maqedonisë së Veriut 2024-2027;
- Deklarata e Politikës Fiskale 2024-2028;
- Rekomandimet nga konkluzionet e përbashkëta të dialogut ekonomik dhe financiar më 14 maj 2024;
- Vlerësimi vjetor i Programit të Reformës Ekonomike 2024-2026;
- Raporti i Progresit 2024 për Republikën e Maqedonisë së Veriut;
Më shumë informacion mbi Semestrin Evropian dhe Qeverisjen Ekonomike nga aspekti i përmbushjes së kritereve të Kopenhagës mund të gjenden në faqet e mëposhtme të internetit:
dhe
Këtu mund t’i shkarkoni programet e mëparshme të reformës ekonomike dhe të gjitha programet ekonomike të para-anëtarësimit nga Ministria e Financave e Republikës së Maqedonisë së Veriut.
